Nghề barista liệu có thể làm tôi tự hào, mạnh dạn, lớn tiếng xác nhận ‘tôi là barista’ - ở năm 30 tuổi – chứ?
Tôi cũng không biết –
---
Chắc hầu hết mọi người đều biết cuộc thi World Barista Championship đã hoãn đến tận 3 năm. Là vô địch quốc gia năm 2019 nhưng tôi chỉ sẽ thực sự đi thi đấu thế giới vào tháng 9/2022. Để làm thủ tục thi đấu tôi cần phải trả lời bảng câu hỏi mà ban tổ chức gửi về cho tôi. Trong bảng câu hỏi đó có 1 câu như thế này “Bạn sẽ trở thành gì trong 5 năm nữa?” – Và câu hỏi này thật sự đã tạo ra một mối băn khoăn lớn trong tôi, cũng nhờ vậy tôi đã có thể tìm ra câu trả lời cho mình.
Năm 2019 – tôi đã trả lời câu hỏi này một lần
Năm nay 2022 – ban tổ chức gửi lại cho tôi bảng câu hỏi mới, tuy nhiên trong đó vẫn có câu hỏi này. Tôi chợt nhận ra cái ‘goal’ mà 3 năm trước tôi đặt ra chỉ còn lại thời hạn là 2 năm nữa. Bảng câu hỏi lần này gửi đi vào năm 2022, có nghĩa là so với năm 2019 tôi phải định hình đến mốc thời gian của 8 năm sau nếu tôi vẫn muốn có cùng câu trả lời cho câu hỏi này.
Tôi đã quyết định gửi câu trả lời đã viết của năm 2019 cho năm 2022 – vì nó ngày càng trở nên rõ ràng và có ý nghĩa hơn đối với cá nhân tôi.
Trước khi vẽ ra kế hoạch giúp tôi đạt được mục tiêu mà mình mong muốn, tôi phải tự hỏi mình câu hỏi ‘Liệu tôi có rất tự hào xác nhận tôi là barista ở năm 30 tuổi?’
Sau đó tôi nhận ra nghề barista [vốn dĩ được cho là không ổn định] không hẳn là vấn đề. Con đường sự nghiệp (career path) ở trong ngành cà phê mới [có vẻ] là vấn đề.
Vì sao hả? Các barista sẽ làm được một thời gian sau đó họ sẽ được yêu cầu lên vị trí ‘Giám sát ca’ hoặc ‘Cửa hàng trưởng’ hoặc ‘…’ – tuy nhiên, ở các vị trí này đồng nghĩa với việc họ không được tiếp tục đam mê với cà phê nữa [hoặc là ít lại] họ phải chuyển sang công việc quản lý giấy tờ, quy trình, doanh thu và tập làm quen với các quyết định không phải thế mạnh. Những bạn có thể thích nghi hoặc thích công việc này sẽ ở lại và tiếp tục thăng tiến. Những bạn chỉ đơn thuần muốn làm gì đó về cà phê sẽ tìm cách nghỉ việc, vì họ không có thế mạnh quản lý.
Một số trong số họ sẽ ra làm chủ, họ sẽ áp dụng chuyên môn của mình vào cửa hàng cà phê nhỏ và bình yên [trong truyền thuyết] Sau đó họ nhận ra, chuyên môn và đam mê không thể lôi kéo khách đến cửa hàng cà phê của họ, họ cần các chuyên môn bổ trợ khác nữa..
Tôi nhìn thấy rất nhiều bạn bè startup của tôi đã thành công, tuy nhiên vẫn có một tỷ lệ không thành công, sau đó họ quay trở lại làm barista một cách chán nản hoặc chuyển hẳn sang làm việc khác.
---
Quay lại câu trả lời của tôi cho bảng câu hỏi WBC – Tôi đã trả lời “Tôi muốn trở thành trainer của trainer” – “Tôi muốn train những người muốn trở thành trainer”. Bởi vì đây chính là ‘lỗ hổng’ mà tôi nhìn thấy – Bạn tiếp tục đọc để biết ‘lỗ hổng’ là gì nhé.
Làm ‘ngành’ một thời gian đủ lâu tôi nhận thấy hầu hết các bạn trẻ rất điên cuồng lao vào ngành cà phê – thông thường con đường nhanh nhất là trở thành một barista. Vấn đề là khi họ đã thật sự trở thành barista họ có vẻ bị ‘stuck’ tại đó vì không biết bước đi tiếp theo sẽ là gì.
Tôi chắc chắn mỗi người chúng ta đều có 1 điểm mạnh,
Lấy: điểm mạnh + khía cạnh bạn giỏi nhất trong cà phê + kỹ năng bạn muốn bổ sung = chúng ta sẽ nhìn thấy được bước đi tiếp theo. Và lúc nào trong công thức này chúng ta cũng luôn cần một tình yêu dành cho cà phê, cho ‘ngành’.
Khi đi được một 1 quãng đường, bằng cách nào đó tình yêu này dần nhỏ lại vì chúng ta mải mê nhìn các dấu chân của những người đi trước và muốn đi vào dấu chân đó. Nhưng việc này có thể gây khó cho bạn vì bạn không có điểm mạnh giống chính xác ai cả.
Chúng ta có nhớ mỗi lần nói chuyện với các ‘newbie’ họ rất ‘khùng’ và thao thao những ý tưởng vớ vẩn? Bạn có biết những ý tưởng đó có thể trở thành một sự nghiệp nếu bạn tiếp tục khùng trong khi vẫn tiếp tục cập nhật thêm chuyên môn?
Khi chúng ta ở trong ngành, chúng ta bị sự thành công của những người khác làm cho choáng ngợp sau đó chúng ta cảm thấy có vẻ như chúng ta không thật sự sẵn sàng trở thành một ‘vị trí có sẵn’ nào đó. Luôn luôn sẽ có 1 vị trí cho bạn nếu bạn ghi nhớ tình yêu, lý do đã dẫn bạn đi theo con đường này, bạn sẽ [ở góc độ của bạn] nhìn thấy ‘lỗ hổng’ của ngành và bạn hoặc là fix lỗ hổng đó, hoặc là làm nó trở nên tốt hơn. Bằng cách đó bạn tạo ra một công việc và người cần sẽ tìm đến bạn.
Nếu không thể làm chủ - đừng làm chủ - hãy mạnh dạn tiếp tục làm công, càng làm càng nghiêm túc và ‘work until you no longer have to introduce yourself’
Cuối cùng tôi muốn nói là Nếu bạn thấy barista là nghề tốt nhất dành cho bạn – đừng ngại ngùng tiếp tục làm nó ở năm 30 và cả 40 tuổi – bạn có thể tìm thêm thu nhập bằng các công việc freelance liên quan khác cho đến khi bạn nhìn thấy một vị trí mới dành cho bạn và sẵn sàng bước qua – hãy làm điều đó vì tình yêu dành cho bản thân, cho ngành nghề - đừng làm vì định kiến xã hội hay các tiêu chuẩn có sẵn nào.
---
Tôi có thể không phải là một trainer tốt nhất – nhưng tôi sẽ không để bản thân mình bỏ sót việc dạy môn định hướng trong ngành và cách duy trì tình yêu với nghề. Tôi muốn train những người muốn trở thành trainer vì họ là những người truyền đi năng lượng một cách rõ ràng nhất.
Có phải chúng ta chỉ lo sợ những điều không rõ ràng chứ không hề lo sợ những điều tồi tệ? Vì tồi tệ thì vẫn là vấn đề - và sẽ có giải pháp, nhưng điều mà bản thân còn mơ hồ thì không có giải pháp.
--
Tôi hi vọng 2 năm nữa mục tiêu này sẽ thành hiện thực, sau đó tôi sẽ tiếp tục đặt mục tiêu cho năm 2027. Hiện tại tôi đã là Barista Trainer
Comments