Ngày càng có nhiều sự tò mò về các loài cà phê bị lãng quên này đến từ những người trong lĩnh vực cà phê specialty, nhằm khám phá những trải nghiệm về cảm vị mới và khác biệt trong cà phê.
Cà phê là một loại cây trồng quan trọng, tạo ra hàng tỷ đô la trong ngành công nghiệp toàn cầu (International Coffee Organization – ICO, 2019) trong chuỗi giá trị từ nông dân đến người tiêu dùng. Chỉ riêng canh tác cà phê đã liên quan đến hoạt động canh tác của khoảng 100 triệu người trên thế giới.
Hai loài thống trị sản lượng cà phê toàn cầu có: Arabica (Coffea Arabica) và Robusta (C. canephora) chiếm 60% và 40% cà phê được giao dịch. Liberica có sản lượng ít và không đáng kể về mặt thương mại toàn cầu, ngoại trừ Phillipines and Malaysia. Bên cạnh C. arabica, C. canephora, và C. liberica còn có 121 loài cà phê được khoa học biết đến. Một số loài trong này đã từng được sử dụng để làm các thức uống cà phê (như C. congensis, C. eugenioides, C. racemosa) một số được sử dụng trong các chương trình nhân giống, một số khác được sử dụng làm gốc ghép kháng sâu bệnh. Nhiều loài khác được sử dụng ở quy mô nhỏ, địa phương, hoặc được thu hoạch trực tiếp từ tự nhiên - ở Châu Phi, Madagascar, và Châu Á.
Trong những thế kỷ trước đặc biệt ở cuối những năm 1800 đến đầu những năm 1900, người ta đã quan tâm và sử dụng nhiều loại thức uống từ các loài cà phê nhiều hơn hiện nay. Khoảng thời gian này, một tỷ lệ đáng kể những loài cà phê đã được khoa học phát hiện và đặt tên. Sự quan tâm này ngày càng trở nên ít đi vì sự thành công vượt trội của Robusta – từ một loài cây hoang dã tại Châu Phi đã trở thành một mặt hàng quan trọng trên toàn cầu trong khoảng 150 năm. Robusta có khả năng chống bệnh gỉ sắt trên lá, năng suất cao hơn, giá thấp hơn.. vì thế đã có thể chia sẻ thị phần với Arabica từ những năm 1900.
Tuy nhiên, gần đây đã có sự quan tâm trở lại đối với các loài cà phê ít được sử dụng, ít được biết đến hoặc đã bị lãng quên. Ngày càng có nhiều sự tò mò về các loài cà phê bị lãng quên này đến từ những người trong lĩnh vực cà phê specialty, nhằm khám phá những trải nghiệm về cảm vị mới và khác biệt trong cà phê.
Trong số những loài được quan tâm đặc biệt có 2 loài cà phê ở Tây Phi: C. stenophylla, và C. affinis chủ yếu là do báo cáo lịch sử về hương vị tuyệt vời. Hai loài này ở Tây Phi có độ cao tương đối thấp (150–610 m) (Watt, 1908) và C. stenophylla được báo cáo là có thể chịu được điều kiện khô hạn (Wellman, 1961 ; Wrigley, 1988), cũng có thể có một số khả năng chống chịu với nhiệt độ cao và lượng mưa thấp, so với các loài cây trồng chính.
Copyright © 2020 Davis, Gargiulo, Fay, Sarmu and Haggar.
----
Về C. stenophylla
Trong lịch sử, nó phát triển ở Tây Phi, được tìm thấy ít nhất là từ những năm 1794 ở Siera Leone, nó được đặt tên vào năm 1834 - Steno - nghĩa là narrow, Phullum nghĩa là leaf, để diễn tả đặc điểm lá hẹp của nó. Stenophylla có quả màu đen (so với hầu hết các loại cà phê đều cho quả màu đỏ)
Mr. James Hoffman đã có ấn tượng về cách diễn tả C. Stenophyllla của tác giả William H.Ukers trong sách "All About Coffee" xuất bản năm 1922 “Coffea Arabica có một đối thủ đáng gờm trong loài Stenophylla. Hương vị của giống này được một số người nói là vượt trội so với Arabica ”
Trong đoạn clip Dr. Aaron Davis (lead trong nhóm tác giả của bài báo nghiên cứu Lost and Found: Coffea stenophylla and C. affinis, the Forgotten Coffee Crop Species of West Africa) đã nhắc đến tương lai xa khi hiện tượng ấm lên toàn cầu tiếp diễn, dù chỉ một độ nóng hơn cũng sẽ ảnh hưởng đến điều kiện sống của Arabica - trong khi đó Stenophylla có thể sống trong môi trường với nhiệt độ nóng hơn Arabcia khoảng 6 độ và hương vị tương đương.
Tìm hiểu về hương vị của C. Stenophylla trong clip Tasting The Lost Species That Might Save Coffee của Mr. James tại đây.
Nó sẽ cần 1 thời gian dài, hàng năm trời – chương trình nhân giống không thể nhanh được - nhưng đây có phải là một khởi đầu thú vị cho một chương trình tiềm năng - các đặc tính hữu ích cho sự phát triển của cây cà phê, bao gồm hương vị, khả năng kháng bệnh, khả năng chống chịu với khí hậu; và hy vọng có thể được trồng trọt trên mọi đất nước, bất cứ nơi nào có mong muốn trồng cà phê.
Kommentarer